Depresja to choroba, która może dotknąć każdego człowieka, niezależnie od wieku. Może pojawić się zupełnie niespodziewanie. Depresję powinno się leczyć, gdyż nieleczona powoduje utrwalanie się niektórych objawów, a czasem wytworzenie tzw. osobowości depresyjnej. Osoba, która mierzy się z tą chorobą, gorzej radzi sobie z codziennymi sprawami, pewne sytuacje mogą ją przerastać.
Zapraszamy do przeczytania felietonu Kingi Messyasz z kl. IIJ - "Niewidzialna choroba – depresja", w którym przybliża ten niewątpliwie trudny temat swoim równieśnikom.
Depresja często jest bagatelizowana przez społeczeństwo. To rzadko poruszany temat. Wiele osób nie umie rozpoznać, nie zna objawów tej choroby. Co roku w Polsce liczba samobójstw zmienia się. Dla porównania:
• w 2013 roku – 8575 osób targnęło się na swoje życie, z czego 6101 osób zmarło;
• natomiast w 2020 roku prób samobójczych było już 12013, a zgonem zakończyły się 5165 próby
(źródło: Ile było prób samobójczych i samobójstw w Polsce?)
Na podstawie tych danych możemy stwierdzić, że ilość prób samobójczych niestety rośnie. Pomimo tego, że przez długi czas o tej chorobie i jej skutkach mówiono niewiele, to teraz ludzie zaczynają się otwierać. Wiele osób opowiada o swoich doświadczeniach na vlogach lub pisze na blogach. Temat depresji i samobójstw jest też poruszany w literaturze i kinematografii.
Moim zdaniem jedną z ciekawszych książek, która poruszyła problem samobójstwa jest "13 powodów" autorstwa Jay’a Asher’a. Głównym bohaterem jest Clay Jensen. Pewnego dnia po powrocie ze szkoły znajduje przed drzwiami paczkę. Kiedy ją otwiera w środku zauważa kasety magnetofonowe. Ale dopiero podczas odsłuchiwania ich doznaje szoku. Okazuje się, że nagrała je Hannah Baker – dziewczyna, która przed dwoma tygodniami zabiła się. Na kasetach przedstawiła powody, przez które podjęła tą decyzję. Jest 13 historii, w każdej z tych opowieści występuje jedna osoba. Zadaniem każdej osoby pojawiającej się na nagraniach jest przekazanie paczki dalej. Pomimo tego, że Clay kochał Hannah i tak dziewczyna przedstawiła go, jako jeden z powodów. Ale co takiego zrobił? Tego musicie dowiedzieć się już sami. Hannah niestety padła ofiarą wielu plotek, wyśmiewań, kłamstw, prześladowań, stalkingu, a nawet gwałtu. Nie miała przyjaciół, więc nie dostała ich wsparcia. Kiedy postanowiła dać sobie ostatnią szansę i udała się do szkolnego psychologa, ten jej nie pomógł na tyle, na ile potrzebowała. Niektóre z powodów mogą wydawać się dość błahe, ale gdy je przeanalizujemy okażą się być uciążliwe i nieprzyjemne. Wielu nastolatków również musi zmierzyć się z podobnymi sytuacjami. Chyba każdy chociaż raz doświadczył wyśmiania czy plotek. Jedni sobie z tym poradzą, wyjaśnią lub zignorują, a inni niestety nie dadzą rady, poczują się zastraszeni, a nawet zaszczuci.
Na podstawie książki powstał serial. Fabuła, którą obejmuje powieść jest ukazana w pierwszym sezonie. Według mnie to właśnie ekranizacja jest ciekawsza i dokładniejsza. Cała akcja nie rozgrywa się tak jak w książce, czyli w trakcie jednej nocy, a jest rozłożona w dłuższej perspektywie czasowej. Niektóre postacie, o których w powieści jest tylko wspomniane, w adaptacji są lepiej przedstawione. Największe wrażenie zrobiła na mnie scena samobójstwa Hannah. Wyglądała ona bardzo realistycznie.
Drugi sezon natomiast ukazuje już proces wytoczony przez rodziców Hannah szkole. Podczas zeznań wychodzi na jaw wiele nowych faktów. W tej części też Clayowi pokazuje się duch zmarłej koleżanki.
Trzeci sezon jest już lekko kryminalnym thrillerem. Clay próbuje zatuszować morderstwo Bryca. Ale jednocześnie sam potrzebuje pomocy psychiatry i jak się okazuje jego zmysły go oszukują, a pamięć zawodzi. A choroba psychiczna ma idealne środowisko, aby się rozwijać. Serial i książka idealnie przedstawiają to, z czym musi zmierzyć się młodzież, zarówno w szkole, jaki i po wyjściu z niej, w pewnym sensie uwrażliwia.
Pomimo tego, że głównym zadaniem ekranizacji było otworzenie oczu na problemy młodzieży, to i tak pojawiło się wiele poważnych zarzutów. A były to m.in.: gloryfikacja samobójstw oraz promowanie samobójstw w przypadku problemów, z którymi młodzi ludzie nie umieją sobie poradzić. Nawet twierdzono, że przez adaptację wzrosła liczba samobójstw. Po oskarżeniach władze Netflixa przed każdym odcinkiem dodały ostrzeżenia przed treściami oraz wskazówkę, że osoby z problemami nie powinny tego oglądać. Ponadto stworzono stronę:Talk to Someone | 13 Reasons Why Crisis Information, by widzowie w razie potrzeby mogli ją odwiedzić.
Ale to nie jest jedyna książka, w której poruszony został problem depresji. Są to jeszcze m.in.:
"Wszystkie jasne miejsca" Jennifer Niven – Theodore codziennie myśli o sposobach na pozbawienie siebie życia, jednocześnie próbuje znaleźć powody, dla których warto żyć. Violet jest pogrążona w smutku po śmierci siostry. Przez swoją rozpacz odcina się od świata. Obie, zupełnie różne postacie, spotykają się na szczycie szkolnej wieży, wzajemnie ratując sobie życie. Na podstawie powieści w 2020 roku powstał film o tym samym tytule.
"Jak pokochać centra handlowe" Natalia Fiedorczuk - Cieślak - Główną bohaterką jest młoda matka, która pomimo braku stałego zatrudnienia i prawa do urlopu macierzyńskiego decyduje się na dziecko. Powieść dobitnie pokazuje, jak traktowana jest kobieta, gdzie mówi się jej, co powinna i co musi robić, a czego nie wypada lub kategorycznie nie może. Przez całą historię można zauważyć towarzyszącą w głębi ukrytą depresję.
„Notatki samobójcy” Michael Thomas Ford – Jeff po nieudanej próbie samobójczej trafia do szpitala psychiatrycznego. Terapia początkowo mu nie pomaga, on sam nie chce się otworzyć w rozmowach. Okłamuje sam siebie. Książka jest napisana lekkim, potocznym językiem, dodatkowo okraszona jest ironią. Chłopiec prowadzi dziennik i to właśnie z niego dowiadujemy się o wszystkim. Od książki trudno jest się oderwać.
„Teatr odtrąconych poetów” Tamara Ireland Stone – Samantha pomimo tego, że przyjaźni się ze znanymi dziewczynami i ma wielu adoratorów, to tak naprawdę pod uśmiechem ukrywa samotność, nerwicę, smutek, ataki paniki. Kiedy bohaterka poznaje Caroline, ta zabiera ją do Teatru Poetów, gdzie spotykają ludzi odrzuconych i niedopasowanych przez społeczeństwo.
"Stowarzyszenie Umarłych Poetów” Nancy H. Kleinbaum – Do Akademii Weltona przybywa nowy nauczyciel języka angielskiego – John Keating. Nauczyciel zachęca chłopców do "chwytania dnia". Jeden z jego uczniów - Neil chce zostać aktorem. Występuje nawet w sztuce "Sen nocy letniej" pomimo zakazu ojca. Gdy ten się o tym dowiaduje, chce zapisać syna do Akademii Wojskowej. Neil czuje się smutny i załamany i tej samej nocy popełnia samobójstwo. W 1984 roku powstał film o tym samym tytule.
Wielu z was się pewnie teraz zastanawia, jak rozpoznać u kogoś (lub u siebie) depresję. Niestety, ale nie można tego jednoznacznie stwierdzić. Każdy jest indywidualny, więc może się okazać, że niektórzy swoją chorobę ukrywają pod płaszczem uśmiechu. Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD – 10 wyróżniła podstawowe oraz dodatkowe objawy depresji. Aby można było zdiagnozować tą chorobę muszą wystąpić minimum dwa podstawowe objawy i dwa dodatkowe.
Objawy podstawowe:
• poczucie smutku, przygnębienia (długotrwałe bez większego powodu);
• zły nastrój pojawiający się rano i utrzymujący się w trakcie dnia oraz kilka dni pod rząd;
• brak zainteresowania rzeczami, które sprawiały nam kiedyś radość;
• utrata zainteresowań;
• anhedonia - zobojętnienie emocjonalne;
• brak energii;
• szybkie męczenie się.
Objawy dodatkowe:
• zaburzenia snu;
• zmiany masy ciała na skutek zmian apetytu;
• pobudzenie lub spowolnienie;
• poczucie winy – nieuzasadnione;
• brak wiary w siebie;
• niska samoocena;
• problemy z pamięcią i koncentracją;
• myśli samobójcze.
Wyróżniono również trzy rodzaje depresji:
• lekka;
• umiarkowana;
• głęboka.
Trudno niestety stwierdzić co powoduje depresję. Najczęściej zakłada się, że powoduje to chemiczna nierównowaga mózgu, czyli brak noradrenaliny, dopaminy i serotoniny (hormony szczęścia).
Myślę, że warto tu dodać kilka numerów telefonów i stron, gdzie możecie otrzymać pomoc:
• 116111 – Telefon zaufania dla Dzieci i Młodzieży
• 224848801 – Antydepresyjny Telefon Zaufania Fundacji ITAKA
• 225949100 – Antydepresyjny telefon Forum Przeciw Depresji
• 116123 – Telefon zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym
• 800702222 – ITAKA – centrum wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego
Więcej potrzebnych telefonów znajdziecie na stronie Gdzie szukać pomocy? | Forum Przeciw Depresji (zakładka: Ważne telefony).
Strony, gdzie można uzyskać więcej informacji:
https://www.forumprzeciwdepresji.pl/
Jeśli ktoś ma zdiagnozowaną depresję, powinniśmy być wyczuleni na zmiany nastroju tej osoby. Nie zawsze poprawa stanu oznacza coś dobrego. Lekarze w szpitalach starają się zatrzymać pacjentów z epizodami depresyjnymi na ok 3 – 4 tygodnie (bez względu na nastrój chorego). Jak się okazuje, po takich poprawach może nastąpić nawrót. Co oznacza, że osoby bez kontroli mogą odebrać sobie życie. W jednym z wywiadów prof. Piotr Gałecki stwierdził, że "jeśli osoba cierpiąca na depresję podejmie już decyzję o śmierci, tylko przypadek jest w stanie sprawić, że będziemy mogli temu zapobiec". Słowa zostały wypowiedziane w kontekście drugiego, planowanego i udanego samobójstwa kobiety, u której wcześniej nastąpiła radykalna poprawa. Ponadto warto zaznaczyć, że depresji w 100% NIE DA SIĘ WYLECZYĆ. Poprawa samopoczucia też nie oznacza, że osoba chora, przez ten okres jest w pełni szczęśliwa. W trakcie dnia zarówno pozytywne, jak i negatywne myśli stale się mijają. Do tego zagadnienia pasują również słowa Miley Cyrus: "Kiedy osoba z depresją ma lepszy dzień, to nie znaczy, że jest z nią lepiej. Jej dzień jest nadal szary, tylko bez deszczu".
Jednym ze sposobów w leczeniu depresji (najczęściej podczas stosowania leków) jest metoda małych kroczków, czyli nauki cieszenia się z małych rzeczy.
Depresja jest trudnym tematem. Dla niektórych to temat tabu. Inni nawet w stosunku do osób z tą chorobą, zachowują się z dużym nietaktem mówiąc: "przestań już tak ciągle się smucić”" bądź "inni mają gorzej". Barbara Pietrkiewicz, aby zwizualizować ten problem wypowiedziała kiedyś te słowa: "Depresja jest ślepa. Nie nawiązuje kontaktu, nie dostrzega możliwości pomocy. <<Weź się w garść!>>, mówią bliscy. To tak, jakby człowiekowi bez nóg powiedzieć pobiegaj sobie".
Bez względu na przeszkody, depresję powinno się leczyć. Jest to choroba, która zbiera co roku duże żniwa, a tego nie powinniśmy bagatelizować…
Kinga Messyasz (IIJ)